Topologizacja w modelowaniu psychologicznym: od analizy dwuwymiarowej do trzeciego wymiaru w psychometrii

• DOI: 10.31234/osf.io/vujfn_v4
• Publication Date: 2025-04-02T13:49:53Z
• Authors: Agnieszka Szymańska

Niniejszy artykuł stanowi wkład w toczącą się debatę na temat wyjaśnień topologicznych, rozwijając pojęcie topologizacji modelowaniu psychologicznym. Odwołując do matematycznej topologii – szczególności pojęcia wymiarowości i rzutowania proponuje nową interpretację konstruktów psychologicznych, wykraczającą poza klasyczne reprezentacje dwuwymiarowe. Artykuł podejmuje psychologicznym, wskazując, że wiele dotychczasowych modeli tradycyjnie analizowanych przestrzeniach dwuwymiarowych może rzeczywistości posiadać ukrytą strukturę trójwymiarową. W oparciu o analizy koncepcyjne, metodologiczne psychometryczne autor(ka) pokazuje, przejście modelowania trójwymiarowego pozwala pełniejsze odwzorowanie badanych psychologicznych. Przykład modelu błędów wychowawczych Antoniny Guryckiej służy jako ilustracja sytuacji, której pojawienie dodatkowego wymiaru wynika z niespójności interpretacyjnych centrum kołowego. omawia ograniczenia klasycznych metod statystycznych, takich jak analiza czynnikowa, alternatywne podejścia analityczne tym maszyny wektorów nośnych jądrem RBF (z obszaru sztucznej inteligencji) oraz topologiczną analizę danych (TDA). Metody te umożliwiają wychwycenie głębi złożoności strukturalnej kwestionując samym dotychczasowe założenia psychometrii diagnozy psychologicznej. zakończeniu wskazano, jaki sposób topologizacja wpłynąć przyszłość teorii pomiaru interpretacji terapeutycznej.