Karadeniz'de Demersal Balıklara Ait Av Miktarlarının Trend Analizi

• DOI: 10.35229/jaes.1060770
• Publication Date: 2022-02-21T10:20:46Z
• Authors: İsmet SAYGU
• Keywords: 0106 biological sciences; 0301 basic medicine; 03 medical and health sciences; 01 natural sciences

Türkiye’de balık avı istatistikleri Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda periyodik olarak toplanıp, global balık avı istatistiklerini toplayıp, ilan eden Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütüne (FAO) raporlanmaktadır. Av miktarlarının doğruluğu konusunda tartışmalar olsa da, zaman serisi av miktarlarının trendlerinin güvenilir olduğu birçok araştırma ile ortaya konmuştur. Bu yüzden, av istatistikleri, stok değerlendirmeleri ve balıkçılık yönetimi için oldukça değerli bir veri kaynağıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin Karadeniz bölgesinde baskın olarak yakalanan demersal balık türlerine ait av değerlerinin zamansal değişimlerinin trend analizleriyle incelenmesidir. Bu türler, Mezgit (Merlangius merlangus), Barbun (Mullus barbatus), Tekir (Mullus surmuletus) ve Kalkan (Scophthalmus maximus)’dır. Bu kapsamda, FAO ve TUİK veri tabanlarından elde edilen, 1970 – 2020 yıllarını kapsayan, 50 yıllık bir veri seti ve 2000 – 2020 yıllarını kapsayan, Karadeniz’i batı ve doğu olmak üzere inceleme fırsatı veren, 20 yıllık veri setleri kullanılmıştır. Genel olarak zaman serisi av miktarlarına bakıldığında 1980’li yılların sonunda av miktarlarının pik yaptığı ve sonrasında av miktarlarında kayda değer bir azalma olduğu ve akabinde 2000’li yıllardan sonra miktarların daha stabil kaldığı gözlemlenmiştir. Bu süreç Karadeniz ekosistemi için tanımlanmış trofik dönüşüm süreci ile örtüşmektedir. Trend analizi sonuçlarına göre, Barbun (p<0.001), Kalkan (p<0.001) ve toplam av (p>0.05) negatif trend gösterirken, Tekir (p<0.05) ve Mezgit (p>0.05) pozitif trend göstermişlerdir. Karadeniz’in doğu kısmında kayda değer bir alan dip trol balıkçılığı için yasak olmasına rağmen, Mezgit ve Barbun gibi çoğunluğu dip trolü ile yakalandığı bilinen türlerin sırasıyla %75’inin ve %59’unun bu bölgeden rapor edilmesi, Sinop ve Ordu arasında trol sahasının öneminin altını çizmektedir.